ಇ-ಲೈಬ್ರರಿ / E-Library

ದಿನಾಂಕ 10-04-2019ರ ವಿಜಯವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ನನ್ನ ಬರಹ.

ಇ-ಲೈಬ್ರರಿ ಎಂಬ ಮಾಹಿತಿ ಮನೆ

ಜ್ಞಾನ ದಾಹ ತಣಿಸುವ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಮೆದುಳಿನ ಆಸ್ತಿ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಮೀಪದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಇವು ‘ಮಾಹಿತಿ ಮನೆ’ ಎಂದೇ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿವೆ. ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳ ಕಲ್ಪನೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರಾಚೀನವಾದುದು. ಕ್ರಿ,ಪೂ, 3200ರಲ್ಲಿಯೇ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಕಲ್ಪನೆ ಮೂಡಿತ್ತು ಎಂದರೆ ಅಚ್ಚರಿಯೇನಲ್ಲ. ಕಾಲದಿಂದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಬಳಕೆಯ ವಿಧಾನಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. 13ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ 1250ರಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ರೂಪದ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. 13ನೇ ಶತಮಾನದ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಜ್ಞಾನ ವಿಕಾಸದ ಕಾಲಘಟ್ಟ. ಅಂದಿನಿAದ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಾಣುತ್ತಾ ಸಾಗಿದವು. ಆಧುನಿಕ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಠ ರೂಪದೊಂದಿಗೆ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದವು. ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲಾ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ಸ್ಥಾಪಿತವಾದವು. 21ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕತೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ಶಾಲಾ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಪ್ರಾರಂಭಗೊAಡವು. ಇತ್ತೀಚಿಗಿನ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಸ್ವರೂಪ ತೀರಾ ವೇಗವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತಿದೆ. 

21ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ನಾವಿನ್ಯತೆ ಪಡೆದವು. ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ಹೊರತಲ್ಲ. ಪಾರಂಪರಿಕ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು ಡಿಜಿಟಲ್ ಸ್ಪರ್ಶ ಪಡೆದು ಇಡೀ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿವೆ. 

ಇ-ಲೈಬ್ರರಿ ಎಂದರೆ,,,,, : ಡಿಜಿಟಲ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಅಥವಾ ಇ-ಲೈಬ್ರರಿಗಳು ಸಹ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳೇ ಆಗಿದ್ದು ಇಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಹಿತಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್, ಸ್ಮಾರ್ಟ್ಫೋನ್, ಟ್ಯಾಬ್ ಮುಂತಾದ ಎಲೆಕ್ಟಾçನಿಕ್ ಸಾಧನಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮಾಹಿತಿ, ಪುಸ್ತಕ, ಲೇಖನಗಳು, ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಓದುವ ಅಥವಾ ನೋಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೇ ಡಿಜಿಟಲ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯ. ಲೇಖನ, ಪುಸ್ತಕ, ಪತ್ರಿಕೆ, ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ, ಚಿತ್ರಗಳು, ಧ್ವನಿಗಳು ಹಾಗೂ ವೀಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಸಂಗ್ರಹವಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ಮೂಲಕ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ, ಎಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹವೇ ಡಿಜಿಟಲ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯ. ಈಗಾಗಲೇ ಸಂಗ್ರಹವಾದ ಸಾಂಪ್ರಾದಾಯಿಕ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಮಾಹಿತಿಗಳು, ಬರಹಗಳು, ಚಿತ್ರಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಎಲೆಕ್ಟಾçನಿಕ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡುವ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅದು ದೊರೆಯುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಬಹು ವಿಸ್ಕೃತವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೇ ಡಿಜಿಟಲ್ ಲೈಬ್ರರಿ. ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು hಣmಟ ಮತ್ತು  ಠಿಜಜಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಳಕೆದಾರರು ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. 

ಡಿಜಿಟಲ್ ಲೈಬ್ರರಿಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು:

• ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು, ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ, ಸಂಘಟಿಸುವ ಹಾಗೂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ದಿಪಡಿಸುವುದು.

• ಅಳಿವಿನ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಮಾಹಿತಿ/ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ಬಳಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಹೊಸ ರೂಪದೊಂದಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು.

• ಎಲ್ಲಾ ಬಳಕೆದಾರರೂ ಆರ್ಥಿಕ ಹೊರೆ ಇಲ್ಲದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಕೂಲತೆ ನೀಡುವುದು.

• ಸಂಶೋಧನಾ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಿರತರಾದವರಿಗೆ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಕೈಗೆಟುಕುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು. 

• ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಡುವೆ ಸಂವಹನ ಮತ್ತು ಸಹಯೋಗವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು.

• ನವ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಪಡಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವುದು.

• ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಹೊಸ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಗೆ ನೆರವು ನೀಡುವುದು.

ಡಿಜಿಟಲ್ ಲೈಬ್ರರಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು :

• ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಬಳಕೆ ಸುಲಭ.

• ಅಧಿಕ ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ.

• ಕಡಿಮೆ ನಿರ್ವಹಣಾ ವೆಚ್ಚ.

• ಭೌತಿಕ ಪರಿಮಿತ ಇಲ್ಲದ ವ್ಯಾಪಕ ಬಳಕೆಯ ಅವಕಾಶಗಳು.

• ಅನುಕೂಲಕರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯ ಅವಕಾಶ.

• ಮಾಹಿತಿಯ ಪುನರ್ ಬಳಕೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಅವಕಾಶ.

• ಸುಲಭ ಸಂರಕ್ಷಣೆ.

• ಕಾಗದಗಳ ನಿರ್ವಹಣಾ ವೆಚ್ಚವಿಲ್ಲ.

• ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಬಳಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ.

ಲಾಭಗಳು :

• ಕಲಿಕಾರ್ಥಿಗಳ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಮಿತಿಯನ್ನು ನೀಗಿಸಿ, ಜ್ಞಾನದ ಹರವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ.

• ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ರವಾನಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಾವೀನ್ಯತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುತ್ತದೆ. 

• ಅಪರೂಪದ ಪುಸ್ತಕ/ಪತ್ರಿಕೆ/ಚಿತ್ರ/ಮಾಹಿತಿಗಳ ಸುಲಭ ಸಂರಕ್ಷಣೆ.

• ಪುಸ್ತಕ/ಮಾಹಿತಿಯ ಅಭಾವವನ್ನು ನೀಗಿಸುತ್ತದೆ.

• ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

• ಸಂಶೋಧನೆ ಹಾಗೂ ಸಂವಹನಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಅವಕಾಶಗಳು.

• ಬಳಕೆದಾರ ಸ್ನೇಹಿ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯತೆ.

• ವಿಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯತೆ.

• ವಿರಾಮ ವೇಳೆಯ ಸದುಪಯೋಗ.

• ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯತೆ.

ಆರ್.ಬಿ.ಗುರುಬಸವರಾಜ